Sularda Kimyasal Analiz Sonuçlarının Gösterilmesi

Sularda Kimyasal Analiz Sonuçlarının Gösterilmesi


Yapılan herhangi bir analizin sonucunun verilmesi, değişik birimle ifade edilmiş bir sonuç bulunduğunda yadırganmaması gibi nedenlerle son derece önemlidir. Ayrıca birimler dışında sonuçlar çeşitli diyagramlarla da verilmektedir.



Bu açıklamalar çeşitli yayınlarda yer almaktadır. Burada da bu kaynaklardan faydalanılarak tek kısımda verilmesi mümkün olmasına rağmen okuyucunun daha rahat değerlendirebilmesi açısından aynı konu ileriki bölümlerin arasında değişik yayından alınan şekliyle bir kez daha verilecektir.



Analiz sonuçlarının sayısal olarak gösterilmesinde eriyebilen tuzlar oluşturmak, iyon şeklinde belirtmek, miligram yada miliekivalen cinsinden ifade etmek yolları izlenir. Suların kimyasal analiz sonuçları ifadesinde en yaygın şekil, erimiş maddelerin litrede miligram olarak belirtilmesidir. Kısaca ya mg / lt veya mgl olarak yazılır.Bazı kimya laboratuarlarında analiz sonuçlarını "milyonda bir kısım" (part per million) ya da kısaltılmış şekilde ppm şeklinde vermektedirler. mg/lt ile ppm arasında ise şöyle bir ilişki vardır,



mg / lt

Ağırlık Olarak ppm =---------------

Özgül ağırlık



Analizini yaptığımız sıvı su olduğuna göre ve genelliklede özgül ağırlığı l e çok yakın olduğu için (genelde normal bir laboratuarda bu değer l olarak alınır. Ancak çok yüksek mineralli örneğin madensuyu gibi bir suda bu değer değişebilir ama o da bu sonuçları etki etmez) ppm değeri mg/lt değerine eşit olarak alınmaktadır. Buna rağmen bazı ülkeler etiket üzerindeki değerleri mutlak ppm değerinde istemektedirler. Özellikle ihracat yapacak firmalar etiketi hazırlamadan bu konuyu araştırması gerekmektedir.



Genel olarak tuzluluğu (toplam erimiş madde miktarı) 10 000 ppm den az olan sular için ppm ile mg/lt değerleri arasındaki fark gözetilmemektedir.



Sık sık kullanılacak hacım ölçülerini verecek olursak,



l litre = 100 cl = l000 ml = 1000 cm3

l ml = l cm3

l m3 = 1000000 cm3 = 1000 lt = l ton

l damla = 0,05 ml l dm3 = 1000 cm3= 0,0353 cu ft



Analiz sonucunda saptanan anyon ve katyonların kimyasal aktiviteleri göz önüne alınmak istendiğinde, bunlar litrede miliekivalan olarak belirtilir. Kısaltılmış olarak meql şeklinde gösterilir, l miliekivalan (meq)



Atom veya molekül ağırlığı

meq = --------------------------------------

Valans



Örneğin litresinde 460 mg Na bulunan bir kaplıca suyunda bu miktar,



460

rNa = ------ = 20 meql ye karşı gelmektedir.

23/1

Bazı değerlerin birbirine dönüşümü verilmek istenirse, (Bu değerler tablolarda daha geniş şekilde verilmiştir.)





Çevrilecek değer
Çevrilmesi istenen değer
Çarpılacak faktör

Ca++
CaCO3
2,497

CaCl
CaCO3
0,9018

HCO3
CaCO3
0,8202

HCO3
CO3
0,4917

Mg++
CaCO3
4,1160






ppm değerinden meq/lt ve milival değerlerine çevrim



A : Bileşenler

B : mv den mg/lt ye dönüşüm faktörü

C : mg/lt den mv e dönüşüm faktörü

D : mg/lt den mg/lt CaCO3 a dönüşüm faktörü



A B C

D

Ca++
20,04
0,0499
2,497

Mg++
12,16
0,0822
4,115

K+
89,10
0,0255
1,2791

Ha+
28,00
0,0434
2,176

HCO3
61,01
0,0164
0,820

CO3
80,00
0,0333
1,668

Cl
35,46
0,0282
1,411

OH-
17,01
0,0588
2,926

NO3
62,01
0,0161
0,807

SO4
48,04
0,0208
1,041

NO2
46,01
0,0217
1,087

Ca(HCO3)2
81,05
0,0217
1,087

Mg(HCO3)2
73,17
0,0137
0,684




Bazen de analiz sonuçları milyonda ekivalan (equivalan per million (epm) şeklinde verilmektedir.