Türkü Nedir

Geçmişte, Türk'e ait, Türk'le ilgili anlamında kullanılmış olan Türkî kelimesinden oluşmuş olan Türkü, GTHM ve edebiyatı içinde kullanılmış bir terimdir. Özellikle, Anadolu'nun kırsal kesimi, sözel ezgilerin tümünü Türkü, çalgısal ezgileri de hava olarak adlandırmıştır. Bunun yanında, yine bir Türk aşîreti olan Varsaklar'ın Varsağı, geçmişte, islâmiyeti kabul etmiş Türkler'i müslüman olmayan Türkler'den ayırmak için Türkmen denilmiş Türk topluluklarının da Türkmânî olarak adlandırdığı türkülere 1930-1960 yılları arasında Halk Şarkıları da denilmiş olup, GTHM içinde folklorik bir anlayışla kırıkhava adı verilen ezgilere de genel bir adlandırma olarak türkü denilmiştir.

Daha çok hece vezni, az da olsa aruz vezniyle yazılmış Geleneksel Türk Halk Edebiyatı'na ait sözlerin, genel olarak, kolayca anlaşılabilir ve küçük soluklu ezgilendirilmesi sonucu oluşur. En önemli özellikleri, bezekli oluşlarıdır. Daha çok on zamanlıya kadar olan usûller kullanılmıştır. GTHM'de bir tür olmasının yanında, aynı zamanda, Geleneksel Türk Halk Edebiyatında da bir tür adı olan türküler içinde; sözel içerikleri, sözel türleri, ezgilendiriliş amaçları, seslendirildiği ortam, makamları ve yöreleri ya da bölgeleri dikkate alınarak yapılan adlandırmalar, asla bir türü belirlemez. Bunun yanında, bazı yörelerdeki türküler, belirli ögeleri içermeleri nedeniyle birer tür özelliği gösterirler. Bu özellikleri nedeniyle de, seslendirildiğinde, bize, o yöreyi ya da bölgeyi anımsatırlar. Örneğin; Karadeniz Türküsü, Teke Zortlaması, Konya Türküsü, Yozgat Türküsü, Rumeli Türküsü ve Azerî Türkü gibi.