Mitokondri

Mitokondri, hücre organelerinden biridir. Yunanca mitos (iplik) ve khondrion (tane) sözcüklerinden türetilmiştir.

Boyları 0,2-5 mikron arasında değişir. Şekilleri ise ovalden çubuğa kadar değişkenlik göstermektedir. Bazı hücreler tek bir büyük mitokondri içerebilse de çoğunlukla büyük sayılarda bulunurlar. Bir karaciğer hücresinde sayıları 2500 civarına ulaşabilir. Bölünüp çoğalma özelliğine sahiptirler.

Mitokondriler, oksijenli solunum yapan ökaryotik hücrelerde bulunur. Prokaryotik hücrelerde ve memelilerin alyuvarlarında bulunmaz.

Yapısı
Dış ve iç zar olmak üzere iki zar ile çevrelenmiştir. Zarlar çift katlı fosfolipit tabaka ve bunun içine gömülü proteinlerden oluşur; yapısal olarak hücre zarına benzer.

İç ve dış zarların farklı özellikleri vardır. Dış zar %50 oranında fosfolipitten oluşmaktadır ve çeşitli enzimler içermektedir. İç zar ise fosfolipidden çok proteinlerden oluşmuştur. Düzgün dış zar içinde, iç zar kıvrımlı yapısı ile geniş bir yüzey oluşturmaktadır. Bu kıvrımlara krista (cristae) denmektedir. Cristae, Latince tarak demektir. Kristanın üzerinde elektron taşıma sistemi enzimi bulunur. Ribozom, DNA ve RNA moleküllerinden oluşmuşlardır.

Mitokondrial (mitokondriye ait) matriks çeşitli enzimlerin yanı sıra ribozomlar ve küçük bir miktar da DNA molekülü barındırır. Bu da mitokondriyi bazı diğer organellerden ayırır. Mitokondrial matriksin bu tür özellikleri ökaryot hücre oluşumu ve mitokondrinin ilkel zamanlarda bir hücre organeli olarak nasıl oluştuğu konusunda çeşitli savlara neden olmuştur.

Görevleri
Hücre içindeki hayatsal olaylara gerekli enerjinin %95'ini sağlarlar. Solunum, oksidasyon ve fosforilasyon için gerekli enzim ve koenzimlere sahiptirler.

Bu organeller besin maddelerinin oksitlenip parçalanarak enerjinin açığa çıktığı yerlerdir. Metabolizma olayları yönünden çok aktif olan hücrelerde, fazla enerjiyi sağlamak üzere çok sayıda mitokondri vardır.