AZOTUN BİTKİ YAŞAMINDAKİ ROLÜ

Azot bitki kuru ağırlığının %1.5-2 gibi az bir kısmını oluşturur,fakat oldukça önemli bir elementtir.Bitki bünyesindeki karbonlu bileşiklerle birleşerek çeşitli organik molekülleri yapar,çeşitli solunum enzimlerinde ko-enzim olarak vazife gören bazı vitaminlerin ayrıca nükleik asitlerin bileşimine girer.Fakat hepsinden daha önemli olarak azot geniş ölçüde proteinlerin yapısına girer.Sayılan bu nedenlerden dolayı bitkilerdeki azot metabolizması çalışması bitki fizyologları için ayrı bir önem taşır. Azot bitki yapısı ve yaşamı için esas bir element olduktan başka hayvanlar içinde büyük önem taşır.Hayvan bünyesinde bulunan azot orjin olarak bitkilerden gelmektedir.Bitkiler toprak azotunun uygun bir şekilde hayvan besini haline getirir ve böylece bitki azotun hayvan bünyesine geçişini sağlar. BİTKİLER İÇİN YARARLI AZOT BİLEŞİKLERİ Bitkileri su kültürü yöntemiyle büyütürken ,azot ya nitrat (NO3-) anyonunun bir tuzu halinde [Ca(NO3)2,KNO3] ya da amonyum (NH4+) katyonunun bir tuzu halinde [(NH4)2SO4] verilir.Hem NO3 hem de NH4 iyonları toprakta bulunur,fakat NH4 iyonunun tuzları topraktaki bakterilerin faaliyetleri ile kısa bir süre sonra NH3-‘a çevrilir.Bundan dolayı denilebilir ki NH3’lar bitkilerin toprakta en bol olarak buldukları elverişli azot bileşikleridir.Ayrıca glutamik ve aspartik asit gibi bazı amino asitler ve glutamin ,asparagin gibi bazı amidler ve hatta bazı hallerde üre,çeşitlli bitki türleri için uygun azot kaynağı görevi görürler(şekil-1).Bilindiği gibi atmosferdeki gaz karışımının büyük bir kısmı (%78) azot gazı yani molekül haldeki atmosfer azotudur.Atmosfer N2’u bir çok yüksek bitki türleri tarafından doğrudan doğruya kullanılmadığı halde bazı mikroorganizmalar tarafından asimile edilebilir.Bu mikroorganizmalar ya toprakta serbest halde yaşarlar yada özel bitki dokularına yerleşmişlerdir ki bunlara örnek olarak Fabaceae (Baklagiller) familyasına ait bitkilerin köklerindeki nodüller verilebilir.Kökleri nodüllü olan Fabaceae familyasındaki bütün bitkiler molekül halindeki atmosfer azotunu bir azot kaynağı olarak kullanabilirler. BİTKİDE AZOTUN İŞLEVLERİ, AZOT EKSİKLİĞİ VE FAZLALIĞINDA ORTAYA ÇIKAN DURUMLAR Bitki kuru maddesinde bulunan azot miktarı ,bitkinin türüne bitkinin yaşına ,topraktaki azot miktarına göre değişmektedir.Genç bitkiler,yaşlı bitkilere göre daha çok azot içerir.Azot ,bitkideki birçok organik bileşiğin yapısında bulunur.Proteinler, amino asitler,nükleik asitler, enzimler,ATP,ADP ve klorofil azot içeren önemli organik bileşiklerdir.Azot,bitkilerin koyu yeşil renk almasını ve tahıllarda tanelerin dolgun olmasını sağlar.Ayrıca fosfor ve potasyumun kullanılmasını ayarlar.Bitkide,yeni hücrelerin oluşumu için azot gereklidir. Azot eksikliğinde bitkilerde, çeşitli semptomlar görülür;bunlar,maddeler halinde aşağıda açıklanmışdır.